Przejdź do treści

Demon porywa lub zamienia dzieci pozostawione bez opieki / Fairy steals or swaps children left unattended (mapa 5)

[na podstawie badań PAE z lat 1969-1976]

Tytuł

Demon porywa lub zamienia dzieci pozostawione bez opieki / Fairy steals or swaps children left unattended (mapa 5)

[na podstawie badań PAE z lat 1969-1976]

Temat

kultura duchowa ; demonologia ; zajęcia demonów ; podmiana dzieci ; porywanie dzieci

Opis

mapa ukazuje występowanie wierzenia, iż demon porywa lub zamienia dzieci pozostawione bez opieki ; zawarto na niej następujące informacje: XIII. Wątek opowiadań o porywaniu dziecka i podrzucaniu "odmieńca". 68. Zbadać czy we wsi znane jest opowiadanie, że w pewnych okolicznościach pojawia się demon, jakaś siła nieczysta, strach, który porywa matce dziecko, a podrzuca swoje, zazwyczaj potworkowate? W jakich miejscach się to przeważnie zdarza (w polu, na łące, na pastwisku, na granicy pól, na skrzyżowaniu dróg, w domu, w innym miejscu, jakim?) XVI. Demony porywające, zamieniające dzieci. Skąd demon porywa dziecko? Z chałupy, spod chałupy, z granicznej miedzy, w polu, w zbożu, do którego dziecko weszło, z kolebki. Wierzono dawniej, iż demony dzieci porywają lub zamieniają, gdy te są: 1 – pozostawione bez opieki, 2 – potwierdzone informacje z kwestionariusza VII, 3 – w innym miejscu (zob. mapa 2), 4 – brak tradycji, 5 – brak odpowiedzi.

Uwaga:
- mapę opracowano na podstawie badań terenowych prowadzonych w latach 70. i 80. XX wieku przez Pracownię Polskiego Atlasu Etnograficznego,
- mapa dotyczy stanu zjawiska w latach 70. i 80. XX wieku,
- punkty oznaczone kolorem szarym odnoszą się do informacji z kwestionariusza PAE nr 7 pt. Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe,
- punkty z pionową kreską oznaczają informacje pochodzące od ludności napływowej (przesiedleńcy z Kresów Wschodnich i osadnicy z różnych rejonów Polski),
- w obu kwestionariuszach nie znalazło się bezpośrednio pytanie o porywanie dzieci pozostawionych bez opieki, jednak często powtarzające się wypowiedzi informatorów pozwoliły na opracowanie powyższej mapy,
- po wnikliwej weryfikacji sygnatur miejscowości w 2016 roku okazało się, że niektóre z nich powinny znajdować się  w innych (z reguły pobliskich) polach:

  • Krzycko Wielkie - jest "12.24.IV" ma być "12.23.XVI",
  • Nowa Wieś - jest "13.19.IX" ma być "12.19.XII)",
  • Wrzosy - jest "13.26.XIII" ma być "13.27.I",
  • Laskowo - jest "15.15.IV" ma być "16.15.I",
  • Bukowice - jest "15.26.XVI" ma być "15.27.IV",
  • Pniewo (gm. Chodecz) - jest "22.22.V" ma być "21.22.VIII",
  • Młynarska Wola - jest "24.12.IV" ma być "24.11.XIV",
  • Murzasichle - jest "24.38.XVI" ma być "25.38.XIII",
  • Radzice Duże - jest "26.26.XIV" ma być "26.27.II",
  • Mchowo - jest "27.18.IV" ma być  "28.18.I)",
  • Snopki - jest "30.14.XVI" ma być "31.14.XIII",
  • Kalwaria Pacławska - jest "34.37.III" ma być "34.36.XV".

Twórca

Diakowska, Edyta

Źródło

Edyta Diakowska : Zygmunt Kłodnicki : Demony porywające i odmieniające dzieci. W : Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe. Red. Zygmunt Kłodnicki, Agnieszka Pieńczak. Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego, t. 9, cz. I : Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka. Wrocław : Cieszyn 2010, s. 188 ; syg. <PAE/KOM/12/>

Wydawca

Polskie Towarzystwo Ludoznawcze ; Uniwersytet Śląski ; Uniwersytet Wrocławski

Data

2010

Współtwórca

Kłodnicki, Zygmunt. Kier. nauk.

Prawa

umowa z twórcą (umowa licencyjna)

Powiązanie

Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego ; Commentaries to the Polish Ethnographic Atlas

Format

application/pdf

Język

pol

Rodzaj

mapa

Identyfikator

syg. <PAE_MO_0693_01>

Zasięg

ogólnopolski
 Poprzedni
Następny