Przejdź do treści

Nazwy odmieńca / Names for changelings (mapa 7)

[na podstawie badań PAE z lat 1969-1976]

Tytuł

Nazwy odmieńca / Names for changelings (mapa 7)

[na podstawie badań PAE z lat 1969-1976]

Temat

kultura duchowa ; demonologia ; zajęcia demonów ; podmiana dzieci ; porywanie dzieci ; nazwy gwarowe

Opis

mapa ukazuje nazwy odmieńca ; zawarto na niej następujące informacje: XVI. Demony porywające, zamieniające dzieci. Stwierdzić czy w badanej wsi, czy w relacjach informatorów — porwaniu dziecka towarzyszyło podrzucenie dziecka demona? Jeśli tak — jak podrzutka nazywają? Nazwa odmieńca (dziecka odmienionego przez demony): 1 – "odmieniec", 2 – "podrzutek", 3 – "podciep / -ek", 4 – "odmian" / "podmian", 5 – potwierdzone wierzenie z kwestionariusza VII urodzinowego, 6 – brak tradycji, 7 – brak odpowiedzi. Kolejne cyfry w kółkach oznaczają: 1 – "boginiak", 2 – "skrzotowy syn", 3 – "krośnięce dziecko", 4 – "podziomek" / "podzimek", 5 – "nańduch", 6 – "zamion", 7 – "kołterz", 8 – "kozak", 9 – "zamienok", 10 – "diebełek", 11 – "potyrczak"; są to nazwy odmienionych dzieci sporadycznie występujące w wierzeniach ludowych.

Uwaga:
- mapę opracowano na podstawie badań terenowych prowadzonych w latach 70. i 80. XX wieku przez Pracownię Polskiego Atlasu Etnograficznego,
- mapa dotyczy stanu zjawiska w latach 70. i 80. XX wieku,
- punkty oznaczone kolorem szarym odnoszą się do informacji z kwestionariusza PAE nr 7 pt. Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe - w kwestionariuszu nie padło pytanie wprost o nazwę odmienionego dziecka, jednak często powtarzające się wypowiedzi informatorów pozwoliły na opracowanie mapy,
- punkty z pionową kreską oznaczają informacje pochodzące od ludności napływowej (przesiedleńcy z Kresów Wschodnich i osadnicy z różnych rejonów Polski),
- po wnikliwej weryfikacji sygnatur miejscowości w 2016 roku okazało się, że niektóre z nich powinny znajdować się  w innych (z reguły pobliskich) polach:

  • Krzycko Wielkie - jest "12.24.IV" ma być "12.23.XVI",
  • Nowa Wieś - jest "13.19.IX" ma być "12.19.XII)",
  • Wrzosy - jest "13.26.XIII" ma być "13.27.I",
  • Laskowo - jest "15.15.IV" ma być "16.15.I",
  • Bukowice - jest "15.26.XVI" ma być "15.27.IV",
  • Pniewo (gm. Chodecz) - jest "22.22.V" ma być "21.22.VIII",
  • Młynarska Wola - jest "24.12.IV" ma być "24.11.XIV",
  • Murzasichle - jest "24.38.XVI" ma być "25.38.XIII",
  • Radzice Duże - jest "26.26.XIV" ma być "26.27.II",
  • Mchowo - jest "27.18.IV" ma być  "28.18.I)",
  • Snopki - jest "30.14.XVI" ma być "31.14.XIII",
  • Kalwaria Pacławska - jest "34.37.III" ma być "34.36.XV".

Twórca

Diakowska, Edyta

Źródło

Edyta Diakowska : Zygmunt Kłodnicki : Demony porywające i odmieniające dzieci. W : Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe. Red. Zygmunt Kłodnicki, Agnieszka Pieńczak. Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego, t. 9, cz. I : Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka. Wrocław : Cieszyn 2010, s. 206 ; syg. <PAE/KOM/12/>

Wydawca

Polskie Towarzystwo Ludoznawcze ; Uniwersytet Śląski ; Uniwersytet Wrocławski

Data

2010

Współtwórca

Kłodnicki, Zygmunt. Kier. nauk.

Prawa

umowa z twórcą (umowa licencyjna)

Powiązanie

Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego ; Commentaries to the Polish Ethnographic Atlas

Format

application/pdf

Język

pol

Rodzaj

mapa

Identyfikator

syg. <PAE_MO_0695_01>

Zasięg

ogólnopolski
 Poprzedni
Następny