Radła jedno- i dwurękojeściowe / One- and two-hand hoe-ploughs (mapa 146, karta LXVI)

[na podstawie badań PAE z lat 1953-1954 oraz danych z literatury]

Radła jedno- i dwurękojeściowe / One- and two-hand hoe-ploughs (mapa 146, karta LXVI)

[na podstawie badań PAE z lat 1953-1954 oraz danych z literatury]

kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do sprzężajnej uprawy ziemi ; narzędzia płużne ; radło ; radło płozowe ; radło czworoboczne ; radło rylcowe ; radło ramowate ; radło krzywogrządzielowe ; radło wewnątrzrylcowe ; radło zewnątrzrylcowe ; radło koleśne ; radło bezkoleśne ; Wielkopolska ; Śląsk ; Podlasie

mapa ukazuje występowanie radeł jedno- i dwurękojeściowych ; zawarto na niej następujące informacje: A. Radła jednorękojeściowe. Płozowe. 1 - czworoboczne, zwane ramowatymi. Płozowo-rylcowe (formy przejściowe). 2 - trójkątne, z zakrzywioną grządzielą osadzoną w rylcu-płozie, 3 - trójkątne, z zakrzywioną grządzielą, w której tkwi rylec-płóz, 4 - rękojeściowo-rylcowe; rylec w formie i funkcji podobny do płozu (por. mapę 141, poz. 9b, 9c i 10). Rylcowe (zewnątrzrylcowe, rękojeściowo-rylcowe). 5a - bez odkładnic, 5b - z odkładnicami i drugą małą rękojeścią. B. Radła dwurękojeściowe. Płozowe, czworoboczne. 6 - zwane ramowatymi, 7 - z zakrzywioną grządzielą (por. poz. 2 i 3), 8 - tzw. "śląskie". Płozowo-słupkowe. 9a - bez desek do odkładania, 9b - z odkładnicami, 9c - z deseczkami odkładającymi za słupicą. Rylcowe, krzywogrządzielowe. 10 - grządziel i rylec z jednego kawałka drewna (por. mapę 141, poz. 1, oraz mapę 146, poz. 2-4). Wewnątrzrylcowe. 11a - typowe dla Wielkopolski i Śląska, 11b - z  rylcem obrotowym (por. mapę 141, poz. 2 i 3), 12 - typowe dla Podlasia formy soszkowate (por. odmiany w mapie 141, poz. 4 i 5), 13 - z prostą grządzielą, przez którą przechodzi rylec i do której są umocowane rękojeści (por. mapę 141, poz. 6 i 7). C. Radła zewnątrzrylcowe. 14a - rękojeściowo-rylcowe bezkoleśne i bez odkładnicy, 14b - bezkoleśne z dwiema deseczkami do odkładania, 14c - koleśne z rodzajem rozgałęzień, 15 - dwukolne jednorękojeściowe z odkładnicami, "karak" (por. mapę 141, poz. 13; wg W. Łęga, Ziemia malborska). D. Inne oznaczenia. 16 - radła występowały, brak obiektów i danych do typologicznego określenia

Uwagi:
W legendzie mapy błędnie wydrukowano nazwisko autora - zamiast <Garyga> jest <Baryga>.

Garyga, Bolesław ; Osuchowska, Danuta

Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>

Instytut Historii Kultury Materialnej PAN

1968

Gajek, Józef. Kier. nauk.

umowa z twórcą (umowa licencyjna)

Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas

image/jpeg

pol

mapa ; atlas

syg. <PAE_MO_0163_01>

ogólnopolski