Przejdź do treści

Przykrycie uszczelniające maślnice / Churns-protecting devices (mapa 335, karta CLXXX)

[na podstawie badań PAE z lat 1964-1968 i innych źródeł]

Tytuł

Przykrycie uszczelniające maślnice / Churns-protecting devices (mapa 335, karta CLXXX)

[na podstawie badań PAE z lat 1964-1968 i innych źródeł]

Temat

kultura materialna ; pożywienie ; naczynia narzędzia i sprzęty ; maselnica ; nazwy gwarowe

Opis

mapa ukazuje przykrycie uszczelniające maślnice  ; zawarto na niej następujące informacje: A. Zabezpieczenie przed wychlapywaniem śmietany stanowi,
- krążek, 1 – bez nóżek, 2 – na nóżkach,
- klosz, 3 – bez tulejki, 4 – z tulejką,
- dopasowany ziemniak lub burak, 5 – kij tłoka przechodzi przez burak lub ziemniak. B. Inne oznaczenia. 6 – stwierdzono brak zabezpieczenia maślnic przed wychlapywaniem śmietany, 7 – granice wschodnie obszarów, na których maślnice wyszły po II wojnie światowej z użycia. C. Nazwy ochraniacza zabezpieczającego przed wychlapywaniem śmietany. Według badań PAE 1964-1968. 8 – „podchlebnik” i pokrewne, „podchlebiajek”, „podchlibek”, „podchliwnik”, „podchlebiacz”, „przychlibnik”, 9 – „prawda”, 10 – „dudek”, i podobnie np. „dudłajek”, 11 – „jasło”, 12 – „jaszczyk”, nazwy pochodzące od kształtu: „koleczko”, „koliczko”, „koluszko”, „kolduszko”, „kornuszko”, „korluszko”, „krążek”, „krążołek”, „pęcek”, „słoik”, „kopka”, „czapka”, „grzybek”, „stołeczek”, „konik”, „piesek”, „gwizdek”, „wierzchołek”, 14 – inne nazwy: „robidełko”, „baba”, „stworzydełko”, „burchajek”, „przykrycie”, 15 – na wschodzie Polski, obszar braku desygnatu i nazwy, na zachodzie obszar przemieszanego współwystępowania różnych nazw w wyniku przesiedleń po II wojnie światowej. Na Kaszubach i na niektórych obszarach Wielkopolski desygnat istnieje, ale brak nazw

Inne określenia:
1. nie stwierdzono występowania zjawiska, 
2. nie uwzględniono stanu sprzed II wojny światowej, 
3. znak górny niepełny oznacza, że zjawisko występuje we wsi obocznie, 
4. znak dolny niepełny oznacza, że zjawisko pojawiło się po II wojnie światowej jako rezultat przesiedleń

Twórca

Jagieła, Kazimierz

Źródło

Polski atlas etnograficzny. T. VI. Red. Józef Gajek. Warszawa 1981, syg. <PAE/AE/7> , <A.35/6>

Wydawca

Instytut Historii Kultury Materialnej PAN

Data

1981

Współtwórca

Gajek, Józef. Kier. nauk.

Prawa

umowa z twórcą (umowa licencyjna)

Powiązanie

Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas

Format

image/jpeg

Język

pol

Rodzaj

mapa ; atlas

Identyfikator

syg. <PAE_MO_0352_01>

Zasięg

ogólnopolski