Formy tłoków do maślnic / Varieties of churn-pistons (mapa 336, karta CLXXXI)

[na podstawie badań PAE z lat 1964-1968]

Formy tłoków do maślnic / Varieties of churn-pistons (mapa 336, karta CLXXXI)

[na podstawie badań PAE z lat 1964-1968]

mapa ukazuje formy tłoków do maślnic  ; zawarto na niej następujące informacje: Formy tłoków do maślnic. 1 – sporadyczne występowanie tłoków krzyżowych z dwu złożonych deseczek, rzadziej krzyż wycięty z krążka, 2 – stwierdzono istnienie tłoków krzyżowych w przeszłości (przed I wojną światową), 3 – występowanie tłoków krążkowych (a – krążki z 4 otworami, b, c, d – krążki z większą ilością otworów). B. Zgeneralizowane zasięgi nazw tłoków do maślnic.
Nazwy określające czynności wytwarzania. 4 – „czyniadło”, „czyniadełko” lub podobnie, 5 – „bijak”, „ubijak”, „robiac”, „robiajek”.
Nazwy określające bliżej rodzaj czynności. 6 – „tłuk”, „tłukacz”, „tłuczałka”, „tłuczek”, „tłuczka”, „tłuczko”, i pokrewne, 7 – „toparka”, „toparko”, „topórka”, „toporek”, „troparka”, „tropiarka”, 8 – „taczałka”, „taczałko”, „taczko”, 9 – „kałatuszka”, „kołotewka”, „kołtówka”, „kołotuszka”, „kołtuszka”.
Nazwy określające bezpośrednio lub pośrednio kształt tłoka. 10 – „krążek”, „okrążek”, „skrążek”, „krążeczek”, „krążko”, „krążołek”, „krężek”, „krężełek”, „krężel”, „krężołek”, „krędziołek”, 11 – „kółko”, „kółeczko”, „koluszko”, „korluszko”, „kulko” lub podobnie. Zasięg wyspowy w południowej Polsce, 12 – „krzyżak”.
Nazwy tłoka od nazwy całości maślnicy lub jego części. 13 – „kierzeniak”, „kierzyniak”, „kierzniak”, „kierznik”, 14 – „kij”, „kijek”, 15 – granice sporadycznego występowania nazw: „laga”, „laska”, „laseczka”, zasięg północny, 16 – nie uwzględniono nazw występujących w przemieszaniu w zachodniej Polsce. C. Inne zasięgi.17 – zachodni zasięg maślnic o niewielkiej pojemności i z tłokiem o czterech tylko otworach (por. pkt 3), 18 – zachodnia granica maślnic z płaskimi pokrywkami, bez tulejkowego zabezpieczenia

Inne określenia:
1. nie stwierdzono występowania zjawiska, 
2. nie uwzględniono stanu sprzed II wojny światowej, 
3. znak górny niepełny oznacza, że zjawisko występuje we wsi obocznie, 
4. znak dolny niepełny oznacza, że zjawisko pojawiło się po II wojnie światowej jako rezultat przesiedleń